Davranış, bireyin gözlenebilen eylemleridir.Uyum ise bireyin sahip olduğu özeliklerinin kendi benliğiyle içinde bulunduğu çevre arasında dengeli bir ilişki kurabilmesi ve bu ilişkiyi sürdürebilmesi şeklinde tanımlanabilir.Çocuğun bir sınırdan sonra çevresiyle olan ilişkilerinin bozulması ise uyumsuz davranışları doğurur.
Kişilik,en uygun ortamlarda bile,birçok sorunlar çözülüp,engeller aşılarak geliştirilir.Çocuk gelişiminin doğal seyri içinde bir yandan yeni yetenekler ve beceriler kazanırken,bir yandan da pek çok sorunlarla karşılaşmaktadır.Çözümlediği her sorun,aştığı her yeni engel, çocuğun ruhsal gücünü artırmakta ve kendi kanatlarıyla uçmayı öğrenmektedir.Böylece ana-babanın koruyuculuğuna daha az gereksimin duyarak,bağımsız davranışa yönelmektedir.
Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı,iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Hırçınlık, sinirlilik, saldırganlık, inatçılık, yalan, çalma, küfür gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer. Çocuk, gelişim basamaklarında birtakım doğal zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar ana-babanın desteğiyle çözümlenecek düzeydedir.Fakat çocuk bu desteği bulamaz ya da ana-baba tutumu yanlış olursa, bunlara tepki olarak çocukta duygusal düzeyde bozukluklar görülebilir ve olağan sorunlar büyür. Bu olumsuz tepkilere uyum ve davranış bozuklukları diyebiliriz. Örneğin,2-3 yaşında çocuğa tuvalet eğitimi verilmezse, kendi başına yeme alışkanlığı kazandırılamazsa, bu sorunlar sonraki dönemlere aktarılır ve yeni dönem sorunlarıyla katlanarak büyür. Oyun çağında oyuna doymamış ya da arkadaşlık ilişkisi kuramamış bir çocuk, okul çağında, toplu oyunlara katılmaz, onlarla kaynaşarak çağını yaşamak yerine, bir önceki dönemin sorunlarıyla başa çıkmak zorunda kalır. Bu nedenle ana-babanın desteği, sevgisi, şefkati çocuk için çok önemlidir. Çocuğun kendine güvenli, sağlıklı bir kişilik geliştirilmesi için, güven veren, anlayışlı, sevgi dolu olumlu bir çevre gereklidir. Bu çevreyi bulamayan çocuk, kendine güvensiz olur, kimsenin kendini sevmediğini düşünerek, çevresindekilere kuşkuyla bakar, karmaşık duygu ve çelişkiler içinde bunalıma girer. Büyüklerin ilgisini çekmek için gereksiz davranışlar yapar. Sonuçta bir sınırdan sonra çocuğun çevreye olan uyumu bozulur. Bu tür uyum bozukluklarının başında sürekli sinirlilik, kavgacılık, hırçınlık, söz dinlememe, geçimsizlik vb. görülür. Çocuklarda ruhsal sorunlar dış etkenlerden de kaynaklanabilir. Örneğin, kaçırılan, araba kazası geçiren, cinsel saldırıya uğrayan bir çocuk, çeşitli korkular geliştirir ve örselenmesine bağlı olarak, ruhsal belirtiler ortaya çıkar. Bu tür dış örselenmelerde çocuğun tekrar ruhsal sağlığına kavuşmasında ana-baba tutumu çok önemlidir. Çünkü ana-baba tutumu sorunu düzeltici yönde de, çocuğun uyumsuzluğunu tamamen artırıcı yönde de olabilir. Yine diğer bir sorunda çocuğun yapısı veya geçirdiği hastalıklarla ilgilidir. Örneğin, beyin incinmesiyle doğan, sakatlığı veya herhangi bir süreğen hastalığı olan çocuklarda uyumsuzluk belirtileri gösterirler
.
PSİKOLOJİK DANIŞMAN NURCAN AYIK YAZAR ARTVİN
